ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ, ΘΑ ΤΑ ΚΑΤΑΦΕΡΟΥΜΕ

Η περίοδος των τελευταίων ημερών, αποτελεί μία κρίση πρωτόγνωρη. Μέσα σε λίγες μέρες ένα περίεργο όνομα, κορονοϊός ή COVID-19 ξεκίνησε να παίζει στις οθόνες αλλά κυρίως στο μυαλό και τη σκέψη μας. Η προέλευσή του άγνωστη και η εμπειρία μας ανύπαρκτη, αποτελεί μία εξαιρετική σπαζοκεφαλιά για τους επιστήμονες, γιατρούς, λοιμωξιολόγους, κλυδωνίζοντας το σύστημα υγείας των χωρών που επισκέπτεται αλλά και τους ειδικούς ψυχικής υγείας που δεν έχουν έρθει αντιμέτωποι με ανάλογες καταστάσεις στο παρελθόν.

Η ιατρική προσπαθεί να αποκωδικοποιήσει έναν ιό άγνωστο ως προς τη συμπεριφορά και τη θεραπεία του, η επιστήμη της ψυχολογίας προσπαθεί να διερευνήσει τις επιπτώσεις μιας πανδημίας στον πληττόμενο πληθυσμό. Ακόμη κι αν οι στατιστικές δείχνουν ότι οι περισσότεροι θα επιβιώσουν, οι άνθρωποι μπήκαν σε κατάσταση σοκ σχεδόν εν μια νυκτί. Βιώνουν υψηλά επίπεδα στρες τόσο για τη ζωή τους όσο και για τη ζωή των ανθρώπων που αγαπούν. Επομένως αυτή τη στιγμή το άγχος κυριαρχεί στις ζωές μας ακόμη κι αν σύμφωνα με τους επιστήμονες δεν υπάρχει καθολικός κίνδυνος για όλους.

 Ένα σημαντικό, επίσης, στοιχείο που γνωρίζουμε ότι επηρεάζει τους ανθρώπους σε στιγμές κρίσης, είναι ότι βιώνουν απώλεια ελέγχου της ζωής του, η οποία προκαλεί μια σειρά έντονων και δύσκολων συναισθημάτων όπως φόβος, ανασφάλεια, αγωνία , θλίψη, εσωτερική ένταση και εσωτερική αποδιοργάνωση. Στην προσπάθειά τους οι άνθρωποι να ελέγξουν αυτό που συμβαίνει πολύ συχνά οδηγούνται σε πανικό, κακή διαχείριση και όταν τελικά δεν καταφέρνουν να το διαχειριστούν νιώθουν απόγνωση και θλίψη.

Μία κρίση λοιπόν εμφανίζεται ξαφνικά μ' ένα απειλητικό γεγονός προβλέψιμο ή απρόβλεπτο δημιουργώντας μια  κατάσταση αποσταθεροποίησης του ατόμου. Σ αυτό το σημείο ο κάθε άνθρωπος ανάλογα με την ψυχική του δομή, αντιδρά διαφορετικά και ερμηνεύει διαφορετικά το αγχωγόνο γεγονός ώσπου τελικά η κρίση καταφέρνει να κλονίσει την ικανότητα του ανθρώπου να αντιδράσει σ’ αυτή με αποτελεσματικό τρόπο. Κυρίαρχα, λοιπόν, συναισθήματα μέσα σε όλο αυτό είναι ο φόβος, το άγχος, η άρνηση, η αβοηθησία. Οι κύριοι αγχωγόνοι παράγοντες είναι ο φόβος της μόλυνσης, ο φόβος θανάτου, το στίγμα της νόσου, ενώ επιτείνεται η υποχονδρίαση και η νοσοφοβία, κυρίως, όταν ακούγονται περιστατικά θανάτου. Στην διαχείριση των παραπάνω θεμάτων, παίζει καθοριστικό ρόλο η ψυχική ανθεκτικότητα του ατόμου, το πως έχει καταφέρει στο παρελθόν να διαχειριστεί κρίσεις της ζωής του, αλλά και οι αποφάσεις και τα μέτρα που θα πάρουν οι φορείς υγείας και οι κυβερνήσεις των χωρών που πλήττονται.

Το επόμενο διάστημα θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε κάτι παράλογο που δεν είμαστε προετοιμασμένοι ότι θα συμβεί. Σε αρκετούς θα δοκιμαστούν τα όριά μας. Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού θα αναπτύξει μετατραυματικό στρες,  με πρώτους τους ανθρώπους τις πρώτης γραμμής,  γιατρούς/ νοσηλευτές, που ίσως τους ζητηθεί να αντιμετωπίσουν μια συνθήκη ακραία: να αποφασίζουν για  ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει. Ευχόμαστε να μη συμβεί ποτέ. Για να μην γίνει λοιπόν αυτό, το μόνο που μπορεί να βοηθήσει τούτη την ώρα, είναι η πλήρης υπακοή στις οδηγίες των γιατρών και της επίσημης πολιτείας, η αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής και να αφυπνίσουμε την ατομική και συλλογική μας ευθύνη. Είμαστε απείθαρχος λαός. Έχουμε την τάση να αποποιούμαστε την ευθύνη και να τη μεταθέτουμε στους άλλους. Αυτή η ανώριμη θέση αυτή τη στιγμή δε βοηθάει. Θα χρειαστεί περισσότερη υπομονή, απόλυτη πειθαρχία, τη δυνατότητα να δούμε την προοπτική του άλλου, περιορισμό των αναγκών και επανεξέταση των προτεραιοτήτων του, ο καθένας. Ίσως , ό,τι είχαμε χάσει εδώ και καιρό. Αν ακολουθήσουμε αυτά που η πολιτεία επιβάλλει αυτή τη στιγμή ως μέτρα, δεν θα διακινδυνεύσουμε πολλά και ίσως καταφέρουμε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι.

 ΜΕΊΝΕΤΕ ΣΤΟ ΣΠΊΤΙ. Ο κορονοϊός αγαπάει πολύ την παρέα. Αφήστε τον να πεθάνει από μοναξιά. Φροντίστε οι ευπαθείς δικοί σας να είναι ασφαλείς (και έγκλειστοι), περιφρουρήστε τη σωματική σας υγεία (τρώτε σωστά, κοιμηθείτε καλά, γυμναστείτε, εξαερίστε σωστά τους χώρους του σπιτιού.) Αξιοποιήστε το χρόνο που έχετε και την ευκαιρία να επικοινωνήσετε ειλικρινά και ουσιαστικά ο ένας με τον άλλον. Μιλήστε για το πως νιώθετε, μοιραστείτε τα δύσκολα συναισθήματά σας, ακούστε με έναν διαφορετικό τρόπο τον άλλον. Φτιάξτε ένα πρόγραμμα που να χωράει όσα δεν προλαβαίνατε να κάνετε πριν. Παίξτε με τα παιδιά σας. Βγείτε βόλτα προσεκτικά στην εξοχή, ζωγραφίστε, διαβάστε, ακούστε μουσική, φτιάξτε πράγματα με τα χέρια, τακτοποιήστε το σπίτι και τις σκέψεις σας. Ίσως είναι ένα διάστημα για να στραφούμε συμβολικά και πραγματικά προς "τα μέσα" . Είναι μια συνθήκη δύσκολη, θα βγούμε λίγο τραυματισμένοι αλλά αυτό συμβαίνει στην ανθρωπότητα χιλιάδες χρόνια τώρα. Χρειάζεται θάρρος και πάντα να έχουμε εμπιστοσύνη στη Ζωή και τον Άνθρωπο. Θα τα καταφέρουμε.

Ειρήνη Κανηρά

Κλινική ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια MSc

irinikanira@yahoo.gr