TO ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΤΑΝΤΑΛ

                                                                                                    

'Εχετε νιώσει ποτέ συγκίνηση μπροστά σ’ ένα έργο τέχνης, έχετε κλάψει στο άκουσμα ενός μουσικού κομματιού, έχετε βιώσει γαλήνη σε ένα φυσικό περιβάλλον; Εάν ναι, τότε έχετε μάλλον καταληφθεί από το σύνδρομο Σταντάλ.

Πρόκειται για ένα ψυχοσωματικό φαινόμενο που κατέγραψε πρώτη η ιταλίδα ψυχίατρος Γκρατσιέλα Μαγκερίνι το 1979, στη Φλωρεντία. Σύμφωνα μ’ αυτό, όταν ένα άτομο εκτίθεται σε έργα τέχνης, δύναται να του προκληθεί ταχυκαρδία, ζάλη, λιποθυμία, σύγχυση, σωματική και ψυχική εξάντληση και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και παραισθήσεις. Στο βιβλίο της, εξηγεί πως οι τουρίστες  αγχώνονται  επειδή θέλουν να προλάβουν να δουν τα πάντα γρήγορα και έτσι αντιμετωπίζουν τα παραπάνω συμπτώματα. Το φαινόμενο έχει παρατηρηθεί και σε άλλες πόλεις με σημαντικά έργα τέχνης, όπως το Παρίσι αλλά και στην Ιερουσαλήμ, μια πόλη με σημαίνοντα θρησκευτικά μέρη.

Το Σύνδρομο δανείστηκε το όνομά του από τον φιλότεχνο Γάλλο συγγραφέα του 19ου αιώνα, Σταντάλ. Επισκέφτηκε την Φλωρεντία το 1817 και αργότερα περιέγραψε τα διάφορα ψυχοσωματικά συμπτώματα που είχε στο βιβλίο του: «Νάπολη και Φλωρεντία: ένα ταξίδι από το Μιλάνο στο Ρέτζιο».

Η επιστημονική κοινότητα δεν έχει αξιολογήσει και αντίστοιχα ταξινομήσει το σύνδρομο στο βιβλίο των ψυχικών διαταραχών DSM. Γενικότερα, είναι γνωστό, πως η συγκίνηση που προκαλεί ένα έργο τέχνης, σχετίζεται με το προσωπικό βίωμα του δέκτη και με έναν συμβολισμό για τον ίδιο. Άλλωστε, αυτή είναι και η αξία της τέχνης, να δημιουργεί συναισθήματα, να γεννά ερωτήματα και να προκαλεί το μυαλό.

 

Σοφία Ξυγαλά

(καθηγήτρια φυσικής αγωγής, σύμβουλος ψυχικής υγείας)