ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ

 

Θαρρώ πως είμαστε η πρώτη γενιά ενηλίκων που μεγαλώνουν παιδιά έχοντας ελλιπή ενημέρωση για τους κινδύνους του Διαδικτύου που καλώς ή κακώς είναι μέρος της καθημερινότητάς μας. Γι’ αυτό ακριβώς οφείλουμε να ενημερωθούμε για να προστατέψουμε την ιδιωτικότητα των παιδιών που έχει κατοχυρωθεί και νομικά. Η Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού υιοθετήθηκε ομόφωνα από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 20 Νοεμβρίου του 1989. Η Ελλάδα υπέγραψε τη Σύμβαση στις 26 Ιανουαρίου 1990 και την επικύρωσε στις 2 Δεκεμβρίου 1992 (Ν. 2101/1992).

Βλέπω συχνά σε ιστοσελίδες και κοινωνικά δίκτυα δημοσιεύσεις φωτογραφιών με παιδιά. Θα προσπαθήσω, λοιπόν, να εξηγήσω γιατί μια αθώα συνήθεια, όπως αυτή, αποτελεί ίσως πρόβλημα για την ασφάλεια των παιδιών. Φρονώ ότι η δημοσίευση ή κοινοποίηση εικόνων παιδιών γεμίζει χαρά και υπερηφάνεια αυτούς που τις αναρτούν, σας υπενθυμίζω, ωστόσο, πως το 50% του υλικού που κατάσχουν οι αρχές δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος είναι αυτό που αναρτάται στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης-αυθόρμητα και με αγνές προθέσεις-από οικεία πρόσωπα των παιδιών. Επειδή όπως προανέφερα, η ιδιωτική ζωή των ανηλίκων προστατεύεται νομικά, σε οποιαδήποτε περίπτωση δημοσίευσης φωτογραφικού υλικού ανηλίκου πρέπει να λαμβάνεται γραπτή συγκατάθεση των κηδεμόνων του. Σύμφωνα δε, με το συμπληρωματικό μέτρο του άρθρου 21 (συγκατάθεση ανηλίκου) του νόμου 4624/2019: η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα ανηλίκου, κατά την προσφορά υπηρεσιών της κοινωνίας των πληροφοριών απευθείας σε αυτόν, είναι σύννομη, εφόσον ο ανήλικος έχει συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας του και παρέχει τη συγκατάθεσή του.

Διαβάστε πώς μια φωτογραφία μπορεί να εκθέσει σε κίνδυνο ένα παιδί:

- Παραβιάζει το νόμο περί ιδιωτικότητας (σε περίπτωση μη συγκατάθεσης).

-Μπορεί ο οποιοσδήποτε να αντλήσει προσωπικά στοιχεία και να γνωρίζει σε ποιους χώρους και  πότε συχνάζει το παιδί. Στις κοινωνικές πλατφόρμες δικτύωσης διατηρούνται τα μεταδεδομένα (metadata) από όλες τις εικόνες. Αυτά περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την τοποθεσία, τον τύπο της συσκευής που χρησιμοποιήθηκε για τη λήψη της φωτογραφίας κ.ά. Σύμφωνα με την τράπεζα Μπάρκλεϊς, οι κίνδυνοι που απορρέουν από τη δημοσίευση των φωτογραφιών των παιδιών στο διαδίκτυο θα αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα της απάτης ταυτότητας και των περιπτώσεων οικονομικής εξαπάτησης που θα αντιμετωπίζουν οι νέοι μέχρι το 2030.

-Ευνοεί συνθήκες ψηφιακού εκφοβισμού (cyberbullying). Μια αθώα φωτογραφία μπορεί να γίνει αντικείμενο χλευασμού κλπ., από διάφορους χρήστες ακόμη και συνομηλίκους, συμμαθητές κ.α.

-Μπορεί όποιος θέλει να δημιουργήσει ψεύτικο προφίλ με τη φωτογραφία του παιδιού για ιδίων σκοπούς με επιβλαβείς/ανάρμοστες αναρτήσεις και σχόλια. Έχετε κατά νου πως οι διαδικασίες διαγραφής αυτών των ψεύτικων  λογαριασμών, δυστυχώς, είναι τρομερά χρονοβόρες αλλά και ψυχοφθόρες.

-Ευνοεί την ψηφιακή απαγωγή (digital kidnapping). Συχνά παιδόφιλοι χρησιμοποιούν για πορνογραφικό σκοπό  φωτογραφίες σε σελίδες πορνογραφικού υλικού ανηλίκων.

-Αφήνει το ψηφιακό αποτύπωμα του παιδιού. Ο καθένας μπορεί να έχει πληροφορίες που το αφορούν και να τις διαχειρίζεται όπως  θέλει. Στα Διαδικτυακά Μέσα οτιδήποτε έχει ανέβει ακόμα κι αν διαγραφεί/αφαιρεθεί παραμένει στη βάση τους (database). Οι όροι και οι προϋποθέσεις συχνά αναφέρουν ότι από τη στιγμή που μία εικόνα ανέβει στον διακομιστή τους μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν χωρίς συγκατάθεση παρότι εσείς διατηρείτε τα πνευματικά δικαιώματα.

Βοήθεια και οποιαδήποτε πληροφορία σχετική με το θέμα μπορεί να αντλήσει ο κάθε ενδιαφερόμενος από τον αρμόδιο φορέα: το ΣΥΝΗΓΟΡΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ. Πρόκειται για ένα παγκόσμιο θεσμό που δραστηριοποιείται από το 1981 και αποτελεί ανεξάρτητη αρχή  προάσπισης των δικαιωμάτων των παιδιών. Στην Ελλάδα, το ρόλο του Συνηγόρου του Παιδιού ασκεί ο Συνήγορος του Πολίτη με ειδική νομοθετική ρύθμιση (Ν.3094/2003). Ο Συνήγορος του Παιδιού είναι αρμόδιος να εξετάζει αναφορές που αφορούν σε αναρτήσεις φωτογραφιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αναγνωρίζοντας ότι η ιδιωτική ζωή των ανηλίκων πρέπει να προστατεύεται, τονίζοντας παράλληλα ότι πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη και η γνώμη του παιδιού.

Πριν αναρτήσετε φωτογραφικό/οπτικό υλικό  ανηλίκων λάβετε υπόψη τις οδηγίες του αρμόδιου φορέα προς τα σχολεία: οι φωτογραφίες, θα πρέπει να είναι ομαδικές και μακρινές, ώστε να μην φαίνονται καθαρά τα πρόσωπα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται ώστε οι φωτογραφίες να μη μπορούν να συνδυαστούν με προσωπικά στοιχεία των παιδιών (ονόματα, διευθύνσεις κατοικίας, κλπ.). Μη χρησιμοποιείτε τα ονόματα των μαθητών στα ονόματα των αρχείων που ανεβάζετε. Επιπλέον, επιλέξετε φωτογραφικό/οπτικό υλικό με κατάλληλη ένδυση των παιδιών, έτσι ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος ανάρμοστης προσοχής. Αν επιλέξετε να φαίνονται πρόσωπα χρησιμoποιήστε οπωσδήποτε κάποια τεχνική θολώματος (blur).

 

Σοφία Ξυγαλά

(καθηγήτρια φυσικής αγωγής, σύμβουλος ψυχικής υγείας)

 

ΠΗΓΕΣ

Αρχή προστασίας δεδομένων,  https://www.dpa.gr

Συνήγορος του παιδιού, https://www.synigoros.gr/paidi/

Safer Internet, https://saferinternet.gr

Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, http://www.adae.gr/

(Πρώτη δημοσίευση στον ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΟΔΗΓΟ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ)