Το κίνημα #ΜeΤoo εξαπλώθηκε σ’ ολόκληρο τον δυτικό κόσμο και κάπως έτσι άρχισε να ανατέλλει μια ευρεία και μαζική κοινωνική επίκριση κατά της ρητορικής του μίσους και κάθε είδους εκφοβισμού. Από τον εμπαιγμό, τον χλευασμό, την περιφρονητική διακωμώδηση των αδυνάμων και των μειονοτήτων, η κοινωνία άρχισε να δείχνει πως θέλει να υιοθετήσει την αποδοχή, πως θέλει να γίνει καλύτερη. Θέλουμε, άραγε, να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι και να αλλάξουμε τη ζωή και τις συμπεριφορές μας προς το καλύτερο; Γράφει η Στέλλα Κάσδαγλη, συγγραφέας και δημοσιογράφος: «Τώρα, δεν κρίνεται πια μόνο ο σεξισμός, η οπισθοδρομικότητα και ο συντηρητισμός μας, κρίνεται και η ικανότητά μας να συναισθανόμαστε σε ποια εποχή ζούμε, να αναλαμβάνουμε το βάρος των αλλαγών, να συντονιζόμαστε με τα βήματα που κάνει ο κόσμος προς τα μπρος και να μην κλείνουμε τα μάτια με δικαιολογίες, όταν κάτω από τον μεγεθυντικό φακό αποκαλύπτεται ο πιο κακός εαυτός μας.»
Πολλοί με ρωτούν έκπληκτοι, «τώρα τα σκεφτήκατε αυτά, πριν χρόνια που γίνονταν τι κάνατε;» Δεν κάναμε τίποτα… και ακριβώς γι’ αυτό ήρθε η ώρα να κάνουμε κάτι μιας και η ταχύτητα της πληροφορίας αλλά και το εύρος και η μαζική αφύπνιση ευνοούν τη στιγμή. Οι ηθικές απαιτήσεις μας μεγαλώνουν όσο εξελισσόμαστε ως είδος και αποκτούμε ευαισθησίες για θέματα που περνούσαν απαρατήρητα στο παρελθόν. Οι κοινωνίες άρχισαν να υιοθετούν την αποκαλούμενη «επανορθωτική δικαιοσύνη» και να αμφισβητούν τον τρόπο που ως τώρα αντιλαμβάνονταν τις συμπεριφορές των ανθρώπων και αυτό είναι ένα γεγονός που δεν γίνεται να μην το δει κανείς θετικά καθώς αποτελεί ένα βήμα μπροστά για την πνευματική και συναισθηματική μας εξέλιξη. Πρακτικές ρητορικής μίσους έχουν αρχίσει να εξοβελίζονται δημόσια, να κατονομάζονται και να μην γίνονται αποδεκτές κυρίως από τους νέους.
Ο Διαφωτισμός υπήρξε η πρώτη ανθρωπιστική επανάσταση και ακολούθησε το 1948 η Οικουμενική Διακήρυξη για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δυο συναρπαστικά κεφάλαια της ανθρώπινης προόδου. Ίσως να βαδίζουμε προς ένα ακόμη. Στη Νομοθεσία περί κολασμού πράξεων ή ενεργειών αποσκοπουσών εις φυλετικάς διακρίσεις (Ν. 927/1979), το Άρθρο 1-Δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους, κολάζει ποινικά όποιον με πρόθεση, δημόσια, προφορικά ή δια του τύπου, μέσω του διαδικτύου ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο ή τρόπο, υποκινεί, προκαλεί, διεγείρει ή προτρέπει σε πράξεις ή ενέργειες που μπορούν να προκαλέσουν διακρίσεις, μίσος ή βία κατά προσώπου ή ομάδας προσώπων, που προσδιορίζονται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, τις γενεαλογικές καταβολές, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου «χαρακτηριστικά φύλου» ή την αναπηρία, κατά τρόπο που εκθέτει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη ή ενέχει απειλή για τη ζωή, την ελευθερία ή τη σωματική ακεραιότητα των ως άνω προσώπων, τιμωρείται με φυλάκιση τριών (3) μηνών έως τριών (3) ετών και με χρηματική ποινή πέντε έως είκοσι χιλιάδων (5.000 – 20.000) ευρώ.
Ωστόσο, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να ποινικοποιήσουμε την ελευθερία της έκφρασης, χρειάζεται ψυχραιμία. Όντας διαχειρίστρια, πριν πολλά χρόνια, σε ένα φόρουμ πολεμικών τεχνών θυμάμαι τους έντονους και κάποιες φορές καθόλου πολιτισμένους διαπληκτισμούς μεταξύ των μελών-συμμετείχα κι εγώ σε κάποιους απ’ αυτούς-που στην συντριπτική τους πλειοψηφία συνοψίζονταν στο ποια πολεμική τέχνη είναι καλύτερη. Δυσκολευόμασταν τόσο πολύ να αποδεχτούμε μια διαφορετική πολεμική τέχνη από τη δική μας και αναλωνόμασταν σε άσκοπες ανούσιες αναλύσεις αντί να επικεντρωνόμαστε στο πώς θα κάνουμε τις πολεμικές τέχνες καλύτερες στη χώρα μας. Βεβαίως, πέρα από τα οικονομικά οφέλη που κρύβονταν πίσω από αυτές τις συγκρούσεις, το πρόβλημα ήταν και η δυσκολία στην αποδοχή της διαφορετικότητας. Ένα πρόβλημα έντονο στη χώρα μας λόγω κουλτούρας, ιστορίας και μάλλον παγιωμένων στερεοτύπων και συντηρητικών ιδεών. Υποψιάζομαι και κατανοώ-ως ένα βαθμό- πως είναι ιδιαίτερα δύσκολο να καταφέρει κάποιος να απαλλαγεί απ’ ότι έχει κληρονομήσει. Πριν πολλά χρόνια το κατέγραψε ο Νορβηγός θεατρικός συγγραφέας Χένρυ Ίψεν στο έργο του Βρικόλακες: «Δεν είναι µόνο τα όσα κληρονομήσαμε απ' τους γονείς μας που κυριαρχούν μέσα μας. Είναι κι όλες οι νεκρές ιδέες, οι γερασμένες πεποιθήσεις και πάει λέγοντας. Αυτές τις βρικολακιασμένες ιδέες που δεν έχουμε τη δύναµη να τις πετάξουµε από πάνω μας. ΄Ολη η χώρα φαίνεται ασφυχτικά γεμάτη από βρικόλακες, βρικόλακες σαν την άμμο της θάλασσας· και να που τώρα φοβόµαστε οι κακομοίρηδες το φως.»
Σε πολλούς γονείς που εξοργίζονται κατά τη διάρκεια συζητήσεων ή διαλέξεων για την αποδοχή της διαφορετικότητας και τη συμπερίληψη, προσπαθώ να εξηγήσω ότι μπορώ να τους καταλάβω, αντιλαμβάνομαι τους φόβους, το θυμό και την αγωνία τους, αλλά η δική μου θέση και ιδιότητα είναι να προσπαθώ και να επιθυμώ να τους βλέπω όλους ισότιμα, γι’ αυτό που είναι, χωρίς κριτική διάθεση. Νομίζω πως αντί να στήνουμε οδοφράγματα ανάμεσά μας, αξίζει μια προσπάθεια να χτίζουμε γέφυρες.
Αποτίοντας τον ελάχιστο φόρο τιμής στον πρόσφατα εκλιπόντα ολυμπιονίκη του Τάε Κβο Ντο, Αλέξανδρο Νικολαΐδη, παραθέτω κάποια λόγια του: «Αν με ρωτήσει κάποιος, λοιπόν, σαν πατέρας τι φοβάμαι για το αύριο του παιδιού μου, θα του απαντήσω ότι δεν με φοβίζει να μεγαλώσει σε μια κοινωνία με παράτυπους μετανάστες, με παιδιά με μαθησιακά και νοητικά προβλήματα, ανάμεσα σε ομοφυλόφιλους και διαφορετικούς ανθρώπους. Με φοβίζει να μεγαλώσει ανάμεσα σε ρατσιστές φοβικούς και εθνικιστές με μίσος για τη διαφορετικότητα, μακριά από την αγάπη για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια».
Κλείνω με μια νοητική παρατήρηση/άσκηση. Ποια θα ήταν η γκριμάτσα μας, αν στο χώρο που αθλούμαστε ερχόταν ένα νέο μέλος που ήταν υπέρβαρο ή ρομά ή μέλος της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+; Πώς θα αντιδρούσαμε αν κατά τη διάρκεια ενός αγώνα ο αγαπημένος φίλος-η του παιδιού μας στην ομάδα είχε δυο μπαμπάδες ή ήταν μετανάστης-στρια;
Σοφία Ξυγαλά
(καθηγήτρια φυσικής αγωγής, σύμβουλος ψυχικής υγείας)
(Πρώτη δημοσίευση στον ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΟΔΗΓΟ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου